به گزارش رهیافتگان (پایگاه جامع مبلغین و تازه مسلمانان ) سیدمحمد حسینی راغب، فعال در عرصه تبلیغ بینالملل و معاون پژوهشی مرکز تخصصی گردشگری دینی آوای فطرت و معنویت، درباره ضرورت و اهمیت تبلیغ دین در فضای مجازی، اظهار کرد: با پیشرفت حوزه علم و فناوری و کثرت استفاده روزمره از فضای مجازی، اهمیت حضور مبلغان در این فضا هر روز بیشتر میشود و در حال حاضر، یکی از بهترین و مؤثرترین راهها برای انتقال دین و آموزههای دینی به مخاطبان، فضای مجازی است که بهراحتی در دسترس همه افراد و گروهها از جمله اقشار کمدرآمد جامعه قرار دارد و سادهترین و کمهزینهترین راه برای کسب اطلاعات شاید همین فضا باشد. اگر افراد سؤال دینی داشته باشند و با وجود جستوجو در این فضا نتوانند به پاسخ خود برسند، جای تأسف دارد و کسانی که مسئولیت تبلیغ در فضای مجازی را بر عهده دارند، باید در این خصوص پاسخگو باشند.
وی افزود: بیشترین افرادی که در حال حاضر در فضای مجازی حضور دارند، نسل جوان هستند، البته این موضوع نافی حضور افراد با سنین بالاتر نیست و آنها نیز روز به روز به این فضا احساس نیاز میکنند و نمیخواهند از آن دور باشند؛ در عین حال نمیتوان این موضوع را انکار کرد که اکثر افراد حاضر در این فضا، نسل جوان هستند. به دلیل شدت جاذبه فضای مجازی، مبلغان وظیفه سنگینتری برای حضور در این فضا دارند. حضور پررنگ دستگاههای تبلیغاتی ضدارزشی که به سست کردن اعتقادات جوانان و حتی بزرگسالان میپردازند و هر روز به نحوی القای شبهه کرده و بنیانهای فکری و اعتقادی افراد را تخریب میکنند، وظیفه ما را سنگینتر میکند که در این فضا حضور داشته باشیم و فعالیتهای تبلیغی انجام دهیم. مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۵ و در درس خارج فقه خود از روحانیون خواستند که در فضای مجازی حضور داشته باشند و نقشههای دشمن برای انحراف جوانان و شبههافکنی را در این فضا بشناسند. ایشان حتی از روحانیونی که با فضای مجازی بیگانه هستند، انتقاد کردند.
معاون پژوهشی مؤسسه آوای فطرت و معنویت ادامه داد: دشمنانِ ارزشهای اسلامی، انقلابی، فرهنگی و قومی سلطه عجیبی بر فضای مجازی دارند و به دلیل اینکه ما در فضای مجازی ضعیف عمل کردیم و نتوانستیم زیرساختهای لازم را برای افراد جامعه خودمان فراهم کنیم، دشمنان از این سلطه خود بر شبکههای اجتماعی استفاده و محتوای مدنظرشان را القا میکنند. البته نباید منکر این قضیه شویم که فضای مجازی، فضایی بدون مرز است، ملتها را به هم نزدیک کرده و مردم نیز دوست دارند که با افراد سایر ملل ارتباط برقرار کنند.
حسینی راغب تصریح کرد: پلتفرمی در فضای مجازی موفقتر است که جهانی عمل کند و بتواند در کشورهای مختلف مخاطب داشته باشد. با توجه به اینکه در عرصه تبلیغ بینالمللی فعال هستم و با افراد خارج از کشور ارتباط دارم، باید بگویم که متأسفانه در فضای داخلی، بسیاری از شبکههای اجتماعی مسدود شده است، به دلیل مضراتی که برخی احساس میکردند و این باعث شده که بسیاری از ارتباطات قطع شود یا به سمت استفاده از فیلترشکن برود که به نوبه خود مشکلات بسیار زیادی برای جامعه به وجود آورده است. زمانی استفاده از فیلترشکن قبح داشت، ولی اکنون وضعیت بهگونهای شده که برای دسترسی به شبکهای مثل تلگرام با این همه مخاطب و کاربر باید از فیلترشکن استفاده کرد. منظور این است که قبح استفاده از فیلترشکن شکسته شده و حتی یک نوجوان به یک فرد بزرگسال درباره استفاده از این ابزار مشاوره میدهد و این قبحزدایی خودش یک مسئله است. در این خصوص دستگاههای ناظر باید بررسی کنند که آیا بستن این فضا به نفع فرهنگ ما بوده یا اینکه برعکس، اثرات سوء داشته است.
وی بیان کرد: در حال حاضر نوعی همّ جمعی در میان طلاب شکل گرفته و نسبت به فضای مجازی شناخت بیشتری پیدا کردهاند، ولی متأسفانه فعالیتهایی که انجام میشود، بسیار محدود است و از سوی هیچ نهاد خاصی نیز حمایت نمیشود. قبلاً در حوزه علمیه، معاونت بینالملل وجود داشت که در حال حاضر به دفتر ارتباطات و بینالملل تبدیل شده و دیگر در سطح معاونت نیست که همین موضوع جای بسی تأسف دارد. زمانی که این معاونت برقرار بود، ما بهعنوان ۸۰ طلبه مسلط به زبان انگلیسی از طرف این مرکز در شبکه اجتماعی کوارا که مبتنی بر پرسش و پاسخ بود، فعالیت میکردیم. بسیاری از غیرمسلمانان و غیرشیعه نیز در این شبکه فعال هستند و سؤالات مربوط به اسلام شاید با رویکرد آنها پاسخ داده شود و همین مسئله، نیاز به حضور تفکر شیعی در این فضا را دوچندان میکند. زمانی که ما در این شبکه فعال بودیم، حمایت چندانی صورت نمیگرفت و پرداختها بسیار کم بود و بعد از مدتی همین حمایت اندک نیز قطع شد. سایت بلاغ نیز فعالیتهای تبلیغی انجام میدهد، ولی فعالیتهای آن فقط به زبان فارسی است.
سرمایهگذاری برای تبلیغ در فضای مجازی انجام نمیشود
این مبلغ بینالمللی اضافه کرد: در واقع یکی از مشکلات تبلیغ در فضای مجازی، نداشتن بودجه و فقدان سرمایهگذاری در این خصوص محسوب میشود. نکته دیگر، جزیرهای کار کردن مؤسسات مختلف است. شخصاً چند مؤسسه را در قم میشناسم که هر کدام برای خود استودیویی ساختهاند و دنبال این هستند که از مبلغان زباندان استفاده کنند تا کارهای خودشان مطرح شود، ولی اگر همه اینها با هم تجمیع و یک استودیوی مشخص با تمام امکانات در نظر گرفته شود و سازوکاری در حمایت از مبلغان فارسی و غیرفارسی شکل بگیرد، مطمئناً شاهد خروجی تأثیرگذاری خواهیم بود.
وی افزود: مبلغی که قرار است مطلب و محتوایی ارائه دهد، ملاحظات بسیاری را باید در نظر بگیرد، مثلاً از محتوای متقن و غیرقابل خدشه استفاده کند، چون مطالب در فضای مجازی به راحتی به اشتراک گذاشته میشود و اگر اشتباهی در آن وجود داشته باشد، انتقادات بسیاری را باعث میشود. علاوه بر این، ارائه مطالب باید به نحو عالی و با کمترین خطای تلفظی و دستوری انجام شود. در واقع تمام همّ و غم مبلغ باید متوجه محتوا و نحوه ارائه آن بوده و دیگر دلمشغول تدوین کار نباشد، چون این موضوع نیاز به دانش تدوین و استفاده از نرمافزارهای مخصوص این کار دارد. بنابراین اگر همه این تخصصها در مرکزی تجمیع شود و چند نفر با تخصصهای مختلف در ارائه یک کار مشارکت داشته باشند، شاهد فعالیت تبلیغی زیبایی خواهیم بود. افرادی وجود دارند که فعالیت تبلیغی را شروع کردهاند و واقعاً نیز در این کار مستعد هستند، ولی خودشان باید به تدوین کارها بپردازند و مثلاً برای خرید یک پروژکتور هزینه بسیاری متحمل شدهاند. واقعاً کِی قرار است به این درک برسیم که فضای مجازی ظرفیت بسیاری برای کار دارد و هر چه برای آن هزینه کنیم، باز هم کم است؟ متأسفانه نهادهای مسئول نمیخواهند هزینه کنند، ممکن است به صورت جزیرهای هر مؤسسهای برای مطرح کردن خود و ارائه گزارش به مجموعههای بالاتر، امکانات خوبی ایجاد کند، ولی در نهایت فعالیتهای آن چقدر میتواند بازدهی داشته باشد؟.
حسینی راغب با بیان اینکه دانشگاههای مجازی یکی از بهترین فرصتهای تبلیغ دین در عرصه بینالمللی هستند، اظهار کرد: متأسفانه ما فقط دانشگاه مجازی جامعهالمصطفی العالمیه را داریم که آن هم در مقایسه با دانشگاههای مجازی اهلسنت نتوانسته در سطح جهانی به نحو مطلوبی جذب مخاطب داشته باشد و متأسفانه با تحریم جدید آمریکا علیه جامعهالمصطفی العالمیه، این مشکل تشدید شده است. بنابراین باید به همت مقامات عالی و با همکاری وزارت علوم و وزارت امور خارجه با دانشگاههای خارجی، این فرصت برای معرفی و شناساندن این دانشگاه به مسلمانان کشورهای دیگر فراهم شود.
وی افزود: یکی از پلتفرمها در فضای مجازی که میتوانیم از آن برای پاسخگویی به سؤالات استفاده کنیم، اتاقهای گفتوگو است. اکنون دفتر مراجع تقلید که مقلدان بسیاری در سطح جهان دارند، یک حساب کاربری چندزبانه در واتساپ برای پاسخگویی به مقلدان خود ندارند و این از نظر اخلاقی نیز درست نیست که مخاطب برای استفتاء به یک سایت هدایت شود و مدتها منتظر بماند تا پاسخ خود را دریافت کند، در حالی که ممکن است یک مسئله شرعی یا اعتقادی فوری برایش پیش بیاید و نیاز داشته باشد که برای دریافت پاسخ با کسی صحبت کند. بنابراین چرا دفاتر مراجع تقلید نباید اتاقهای گفتوگو یا حساب کاربری فعال در فیسبوک یا واتساپ داشته باشند؟ آنها به راحتی میتوانند این پلتفرمها را مدیریت و از افراد مستعد به لحاظ فضل علمی و آشنایی با زبانهای بینالمللی که تعدادشان هم کم نیست، استفاده کنند. متأسفانه ما نتوانستهایم از ابزارهای فضای مجازی استفاده کنیم.
شیوههای سنتی تبلیغ باعث جذب مخاطب نمیشود
این مبلغ بینالمللی تصریح کرد: تولید و انتشار محتوا باید به صورت کوتاه و به قول جوانان امروزی، به صورت ساندویچی باشد و بیشترین حجم اطلاعات در کمترین زمان ممکن و به زیباترین شکل از طریق افکتهای رایانهای به مخاطب ارائه شود. با شیوههای سنتی و قدیمی تبلیغ مثل منبرهای طولانی، مخاطب کمتری را میتوان جذب کرد، آن هم در زمان و مناسبتهای خاص ممکن است و به حوصله مخاطب نیز بستگی دارد. این در حالی است که دشمن به راحتی از فضای مجازی که در دسترس همگان قرار دارد، استفاده میکند و با کلیپهای کمتر از یک دقیقه که در اینستاگرام بارگذاری میشود، اعتقادات آنها را از بین میبرد؛ پس چرا ما از این ظرفیت استفاده نکنیم؟.
وی ادامه داد: نکته دیگر در خصوص شیوه کار تبلیغ، استفاده از ادبیات امروزی و کلماتی است که خود جوانان به کار میبرند، نباید از اصطلاحات ثقیل و خاص حوزوی استفاده کرد. البته برخی این مطلب را اشتباه متوجه شده و از کلمات بیارزش و با بار معنایی پایین استفاده میکنند، ولی در عین حال که از زبان روز و بعضی از اصطلاحات خاص جوانان باید استفاده کرد، نباید کلمات بیارزش و بعضاً رکیک برای جذب مخاطب بیشتر به کار برد، این خودش ضدتبلیغ است. خداوند در آیه ۱۲۵ سوره نحل میفرماید: «ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَالْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ؛ با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنان به [شیوهاى] که نیکوتر است، مجادله نماى. در حقیقت پروردگار تو به [حال] کسى که از راه او منحرف شده، داناتر و او به [حال] راهیافتگان [نیز] داناتر است».
حسینی راغب اظهار کرد: امیدوارم حمایت دستگاههای مختلف به فعالیتهای تبلیغی جلب شود تا بتوانیم از فرصتها و ظرفیتهای موجود بهره ببریم. کسانی را میشناسم که سالها وقت گذاشته و زبان خود را تقویت کردهاند، ولی استعدادها و تواناییهای هر کدام به طریقی در حال هرز رفتن است و با توجه به تشدید مشکلات اقتصادی، نیاز دارند که به کار دیگری بپردازند. در برخی کارهای حوزوی هم که به این افراد پیشنهاد میشود، مبالغ مندرج در قراردادها بسیار ناچیز است و این بزرگترین توهین به شخصی محسوب میشود که یک یا دو زبان بینالمللی بلد است و چند سال سابقه علمآموزی و بار علمی دارد و برای انجام یک کار، چنین مبلغ اندکی به وی پیشنهاد میشود. با این وضعیت، انگیزهای برای وی باقی نمیماند، مگر مثل برخی افراد که بدون هیچ گونه چشمداشت مادی فعالیت تبلیغی انجام میدهند، ولی این فعالیتها به جایی نمیرسد، چون حمایت هیچ نهادی را با خود ندارد، در نتیجه دیده نمیشود و اثرگذاری ندارد و وضعیت همان میشود که در حال حاضر شاهد آن هستیم.
منبع: ایکنا