به گزارش رهیافتگان (پایگاه جامع مبلغین و تازه مسلمانان ) به نقل از مرکز فرهنگی قفقاز ، یک مترجم روس که از برگزیدههای جایزه سی و سومین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی است، قرآن کریم را به زبان روسی ترجمه کردهاست.
«ناظم زینالف» که هم اکنون استاد دانشگاه اسلامی مسکو است، تحصیلات علوم اسلامی را در جامعه المصطفی قم به اتمام رساند و فعالیتهای قرآنی خود را از سن ۱۰ سالگی شروع کرد و از همان سالهای نوجوانی به آموزش قرآن کریم روی آورد و الان نیز به فعالیتهای علمی پژوهشی در حوزه علوم اسلامی اشتغال دارد.
وی مهمترین انگیزه خود را در ترجمه قرآن کریم به زبان روسی، تبلیغ دین اسلام و علاقه فراوان مردم روسیه به مطالعه منابع اصیل دینی میداند و معتقد است ترجمههای قبلی قرآن کریم دارای اشکالات متعدد بوده و علت آن نیز عدم آشنایی مترجمان آن به علوم اسلامی و دینی است.
* در ابتدا قدری از زندگی شخصی و علمیتان بگویید؟
بنده مدت تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در روسیه به اتمام رساندم و برای گذراندن تحصیلات تکمیلی به قم آمدم و مدت ۱۰ سال در جامعه المصطفی قم بودم و دوران کارشناسی و کارشناسی ارشد را در جامعه المصطفی به اتمام رساندم و در حین تحصیل نیز کارهای ترجمهای زیادی در زمینه قرآن کریم انجام دادم و از همان ۱۰ سالگی نیز قرآن را آموزش میدادم. ترجمه خودآموز قرآن کریم به زبان روسی از اولین کارهای بنده بود که در سطح تیراژ فراوانی یعنی بیش از ۷۰ هزار نسخه هم در ایران و هم در روسیه منتشر شد از جمله کارهای بعدی نیز میتوان به آموزش نماز و ۴۰ داستان قرآن کریم به زبان روسی و بعضی کارهای ویراستاری اشاره کرد.
* به فعالیتهای ویراستاری اشاره کردید. به صورت خاص چه کتابهایی را تاکنون ویراستاری علمی و محتوایی کردهاید و به جز کارهای پژوهشی به چه کاری اشتغال دارید؟
از جمله کارهایی که وقت فراوانی از بنده گرفت ویراستاری علمی و محتوایی ترجمه روسی کتاب نور القرآن نوشته آیت الله فقیه ایمانی بود که این کتاب در ۱۲ جلد منتشر شده است. در حال حاضر در دانشگاه اسلامی مسکو مشغول به تدریس هستم و در حدود یک سال هست که مشغول تحقیق و پژوهش در زمینه تالیف تفسیر روایی قرآن به زبان روسی هستم.
* چه اهمیت و ضرورتی احساس کردید که باعث شد کتاب قرآن کریم را به زبان روسی ترجمه کنید؟
ترجمههای قرآن کریم به زبان روسی بیشتر توسط اهل تسنن انجام شدهبود و این شبهه وجود داشت که شیعیان کاری به قرآن ندارند و قرآن برای آنها اهمیت و جایگاهی ندارد همین مساله باعث شد ترجمه قرآن کریم به روسی برای من مهم شود. وقتی هم که کار ترجمه تمام شد از روسیه و کشورهای مشترک المنافع نامههای فراوانی دریافت کردم تا این ترجمه به دست افراد علاقهمند رسانده شود. علاوه بر این روس زبانها به مطالعات دینی خیلی علاقه دارند و افرادی پر مطالعهاند و دوست دارند برای شناخت ادیان به منابع اصلی مراجعه کنند تا شناخت بهتری از این ادیان پیدا کنند.
* وجه تمایز ترجمه قرآن کریم جنابعالی نسبت به ترجمههای دیگر چه بوده است؟
وجه تمایز این ترجمه نسبت به ترجمههای دیگر علاوه بر اینکه اولین ترجمه قرآن کریم است که توسط یک شیعه انجام شدهاست توجه به علوم و معارف اسلامی و کتب تفاسیر مفسران شیعی قرآن و همچنین روایات و منابع روایی مرتبط با آیات ترجمه است. علاوه بر این ترجمههایی قبلا به زبان روسی انجام شده است کسانی ترجمه کردهاند که خودشان علوم اسلامی را نخوانده بودند و صرفا مترجم بودند و بیشتر هم اهل تسنن یا از مستشرقان بودهاند و بعضا بر اساس نظرات شخصی خود بوده است در حالی که در ترجمه حاضر امکان برداشتهای ناصحیح از قرآن کریم وجود ندارد.
* آیا ترجمه قرآنکه فردی با تحصیلات حوزوی و دینی ترجمه کرده باشد با کسی که دارای تحصیلات حوزوی نیست متفاوت است؟
قطعا همین طور است و متفاوت است زیرا که کسی که دارای تحصیلات حوزوی و دینی نیست با اصول و قواعد و علوم اسلامی مرتبط با قرآن مثل تفسیر، روایات، درایه، اصول و غیره آشنا نیست. علاوه بر این ترجمههایی که از قرآن کریم شده است ممکن است به نحوی ترجمه شود که مورد استفاده افراطیها قرار گیرد و بعضا از آن برداشتهای تروریستی و خلاف واقع شود.
* ترجمه قرآن کریم به زبان روسی چقدر طول کشید؟
این ترجمه حدود ۵ سال طول کشید و حدود یک سال هم ویراستاری آن انجام شد. نکته قابل توجه هم آن است که باید ترجمه قرآن کریم به زبانهای مختلف و از جمله زبان روسی به صورت مستمر مورد ارزیابی و ویراستاری قرار گیرد تا به غنای محتوایی آن افزوده شود.
* اشاره کردید که مردم روسیه به منابع ادیان مختلف خیلی علاقمندند. به طور کلی گرایش مردم روسیه به اسلام و قرآن کریم چگونه است؟
به طور کلی مردم روسیه به مطالعه بسیار علاقه دارند و جزء مردم پر مطالعه دنیا به حساب میآیند. به لحاظ دینی و عقیدتی روسها انسانهای متدینی هستند به خصوص ارتدوکسها که بسیار هم به شیعیان نزدیک هستند و دوست دارند با قرآن کریم و آموزههای آن آشنا شوند و قرآن نزد آنها محبوب است. مثلا یادم میآید مجری یکی از برنامههای تلویزیونی روسی که شخص معروفی هم هست در انتقاد از داعش میگفت: من از اول تا آخر قرآن کریم را به زبان روسی مطالعه کردم و هیچ چیز که القا کننده فضای رعب و وحشت و کشتار کودکان و مردان و زنان باشد در آن وجود ندارد و کسانی که تروریسم را به قرآن و مسلمانان منتسب میکنند دروغ میگویند.
* آیا در روسیه به جز قرآن کریم کتابهای دینی دیگری هم به روسی ترجمه شده است؟
بله کتابهای متعدد دینی به زبان روسی ترجمه شده است از جمله این کتابها که به زبان روسی ترجمه شده است و طرفداران زیادی هم پیدا کرده است میتوان به نهج البلاغه، منتخب اصول کافی، برخی کتابهای شهید مطهری و علامه طباطبایی نیز به روسی ترجمه شده است. البته علاوه بر کتاب دینی کتب دیگری که مربوط به فرهنگ و آیین ایرانیان هم است در روسیه از اهمیت فراوانی برخوردار است.
* کدام بسترها و فرصتهای تبلیغ اسلام در روسیه وجود دارد؟
فضای تبلیغ اسلام به خصوص تشیع در روسیه بسیار مناسب است و همان طور که بیان شد روسها انسانهای متدینی هستند و گرایش بسیار زیادی به سمت تشیع دارند و چنان چه خودشان میگویند اگر بخواهند به سمت دین یا آیینی یا کشوری گرایش پیدا کنند بهتر است آن کشور، کشوری باشد که آموزههای تشیع در آن جریان دارد. به طور کلی مردم روسیه به شیعیان گرایش فراوانی دارند و قرآن نزد آنها محبوب است.
* مشکلات و آسیبهای تبلیغ دین و قرآن در روسیه چیست؟
با وجودی که مردم روسیه افراد پر مطالعهای هستند ولی روشهای تبلیغی که برای تبلیغ اسلام به کار میرود روشهای قدیمی است و باید از روشهای نوین بیشتر استفاده شود. در توضیح بیشتر باید گفت مردم روسیه انسانهایی هستند که از تحمیل عقیده خوششان نمیآید و از لحاظ قانونی نیز تحمیل عقاید در روسیه غیر قانون است و باید به سمتی رویم تا بتوانیم از فرصتهای موجود در فضای مجازی بهره ببریم و به صورت علمی و آکادمیک به ترویج و تبلیغ دین اسلام و شیعه بپردازیم.
* روابط خوب سیاسی ایران با روسیه چه کمکی میتواند به گسترش فضای تبلیغ دین در روسیه داشته باشد؟
مسلما روابط خوب سیاسی ایران و روسیه و تعاملات فرهنگی، فضای بسیار خوب تبلیغی ایجاد میکند که باید مورد استفاده قرار گیرد ولی باید گفت متاسفانه از فضای تبلیغ دین در روسیه به نحو مطلوبی استفاده نمیشود.
* ظاهرا به جز کتابهای دینی کتابهایی که مربوط به فرهنگ و تمدن ایران زمین است نیز مورد علاقه روسهاست. مردم روسیه بیشتر علاقمند به چه کتابهایی هستند؟
بیشتر کتابهای حوزه ادب و شعر. در روسیه کتابهای مولوی به روسی ترجمه شده است و علاوه بر کتابهای مولوی، دیوان شعرایی مثل حافظ، سعدی، خیام نیز بسیار مورد توجه است. دیوان نظامی گنجوی هم در روسیه بسیار معروف است. به طور کلی روسها به فرهنگ کشورهای شرقی تعلق خاطر زیادی دارند.
* آیا مردم روس دوست دارند به ایران سفر کنند؟
متاسفانه به دلیل اینکه ایران در نزد مردم روسیه شناخته شده نیست و کمتر جاذبههای فرهنگی، طبیعی و گردشگری ایران در روسیه معرفی شده است اقبال زیادی جهت دیدن ایران نزد روسها وجود ندارد.
* مردم روسیه به چه میزان به زبان فارسی علاقهمند هستند؟
چندین دانشگاه در روسیه دارای کرسی زبان فارسی هستند و از آنجا که روابط سیاسی ایران و روسیه خوب است و زمینههای خوب سیاسی و فرهنگی وجود دارد زبان فارسی در حال گسترش است و استقبال خوبی نیز از آن میشود.
* در آخر مصاحبه چنان چه نکتهای دارید بفرمایید.
با توجه به اینکه اولین بار است که قرآن کریم به زبان روسی توسط فردی شیعی ترجمه میشود بهتر است مراکز و سازمانهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران کمک کنند تا توزیع قرآن ترجمه شده در روسیه و کشورهای روسی زبان به نحو مطلوبی منتشر شود تا به آسانی و به راحتی در اختیار علاقمندان مسائل اسلامی قرار گیرد.