تاریخ انتشار :

حدیث متواتر

حقانیت ولایت امیرالمومنین در منابع اهل سنت

علمای اهل سنت برای متواتر بودن یک حدیث در نظرات مختلفی ، برخی از بیان آن توسط ۴ صحابه و برخی تا ۱۴ صحابه ادعای تواتر کرده اند:

به گزارش رهیافتگان (پایگاه جامع مبلغین و تازه مسلمانان) در قرآن کریم و روایات، نشانه‌های زیادی بر حقانیت ولایت و جانشینی امیرامومنین علی بن ابیطالب علیه‌السلام برای اهل حقیقت وجود دارد که در این جستار به یک نمونه اثبات حقانتیت آمیرالمومنین در منابع عامه پرداخته می‌شود.

حدیث متواتر به روایتی گفته می‌شود که از افراد مختلف تکرار شده باشد بر همین اساس حدیث متواتر حجت است و حتی علمای اهل سنت مخالفت با تواتر را تکفیر کرده اند.

شرایط تواتر یک حدیث در منابع اهل سنت

علمای اهل سنت برای متواتر بودن یک حدیث در نظرات مختلفی ، برخی از بیان آن توسط ۴ صحابه و برخی تا ۱۴ صحابه ادعای تواتر کرده اند:

در خصوص بحث سندی نیز البانی وهابی رجالی بزرگ مورد وثوق درباره حدیث متواتر میگوید:

وأما التواتر ، فانضمام الطرق الأخرى إلیها ، وهی وإن کان فی بعضها ضعف … لا سیما ولا یشترط فی الحدیث المتواتر سلامه طرقه من الضعف لأن ثبوته إنما هو بمجموعها ، لا بالفرد منها ، کما هو مشروح فی المصطلح

و اما در تواتر ، انضمام طرق روایی به یکدیگر ولو اینکه در برخی از آنها ضعف وجود داشته باشد … علی الخصوص در مورد حدیث متواتر ، سالم بودن طرق روایی از ضعف اصلا مدنظر نیست زیرا ثبوت آن بر اساس مجموع روایات می باشد و نه تک تک آنها آنچنان این امر در مصطلح الحدیث بیان شده است.
إرواء الغلیل فی تخریج أحادیث منار السبیل – ج ۶ ص ۹۵

 

سایت اسلام وب (پاسخگوی خاص اهل سنت) هم در پاسخ به استفتائی در همین باب چنین پاسخ داده است:

وهذا النوع من الخبر مقبول کله، ولا حاجه إلى البحث عن رواته

خبر متواتر همه اش مورد قبول است و نیازی به تحقیق درباره ی راویان و بررسی سندی نیست.[۱]

………………………………………….. ………………………………………

برسی اقوال علمای اهل سنت درباره حدیث متواتر :

۴ صحابی

ابن حزم بعد از نقل روایتی در باب حرمت بیع آب میگوید :

فَهَؤُلاَءِ أَرْبَعَهٌ من الصَّحَابَهِ فَهُوَ نَقْلُ تَوَاتُرٍ لاَ تَحِلُّ مُخَالَفَتُهُ

اینها ۴ نفر از صحابه هستند ( که این روایت را بیان کرده اند ) و این نقل متواتر است و مخالفت با آن جایز نیست. [۲]

……………………………

۵ صحابی

ابن حزم در مورد روایتی دیگر میگوید :

فَهَذَا نَقْلُ خَمْسَهٍ من الصَّحَابَهِ بِالطُّرُقِ الثَّابِتَهِ فَهُوَ نَقْلُ تَوَاتُرٍ

این نقل ۵ تن از صحابه به طرق ثابت است و لذا این نقل متواتر می باشد. [۳]

……………………………

۶صحابی

طحاوی در مورد روایتی که از ۶تن از صحابه آمده میگوید :

فَهَذِهِ الآثَارُ قد تَوَاتَرَتْ عن رسول اللَّهِ صلی الله علیه وسلم بِالسُّجُودِ فی الْمُفَصَّلِ فیها

این روایات نبوی سجده بر لباس به صورت متواتر رسیده است. [۴]

……………………………

۷صحابی

کتانی در مورد روایت بعد از نقل از ۷ تن از صحابه میگوید :

( قلت ) نص على تواتره أیضا الشیخ عبد الرءوف المناوی فی التیسیر نقلا عن السیوطی

میگویم (کتانی) : تواتر این روایت را شیخ عبدالرئوف مناوی در تیسیر در سیوطی نقل می کند. [۵]

 

ابن تیمیه نیز بعد از نقل روایتی از ۷ تن از صحابه میگوید :
وقد ثبت بالنقل المتواتر وإجماع المسلمین أن النبى صلی الله علیه وسلم والصحابه کانوا یفتتحون الصلاه بالتکبیر

به نقل متواتر و اجماع مسلمین بیان شده که پیامبر و صحابه ،نمازشان را با تکبیر آغاز میکردند. [۶]

……………………………

۸صحابی

ابن حجر مکی در ذیل روایتی چنین میگوید :

اعلم أن هذا الحدیث متواتر فإنه ورد من حدیث عائشه وابن مسعود وابن عباس وابن عمر وعبد الله بن زمعه وأبی سعید وعلی بن أبی طالب وحفصه .

بدان که این حدیث متواتر است زیرا به سند از عایشه و ابن مسعود و ابن عباس و ابن عمر و عبدلله بن زمعه و ابی سعید و علی بن ابی طالب و حفصه آمده است. [۷]

……………………………

۹صحابی

کتابی در ذیل روایتی در مورد سفر در فجر ( ابتدای روز ) که از ۹ تن از صحابه آمده چنین میگوید :

وممن صرح بتواتره تبعا للسیوطی الشیخ عبد الرءوف المناوی فی فیض القدیر

و از کسانی که تصریح به تواتر این روایت کرده اند شیخ عبدالرئوف مناوی در فیض القدیر – به تبعیت از سیوطی – می باشد. [۸]

……………………………

۱۰صحابی

کتانی به نقل از سیوطی میگوید :

وقد قال الحافظ السیوطی فی الأزهار المتناثره فی الأخبار المتواتره أن کل حدیث رواه عشره من الصحابه فهو متواتر عندنا معشر أهل الحدیث

حافظ سیوطی در ازهار متناثره میگوید : هر حدیثی که از طریق ۱۰ تن از صحابه روایت شده باشد در نزد ما اهل حدیث متواتر می باشد. [۹]

……………………………

۱۱صحابی

کتانی در مورد روایتی میگوید :

وهو الحق أحد عشر نفسا
( قلت ) صرح أیضا المناوی فی الفیض وفی التیسیر نقلا عن الجلال السیوطی بأنه متواتر

صحیح این است که این روایت از یازده صحابی وارد شده است.
(کتانی) میگویم : مناوی در فیض القدیر و تیسیر شرح جامع صغیر به نقل از سیوطی تصریح برتواتر این روایت دارد. [۱۰]

……………………………

۱۳صحابی

ابن عبدالبر در مورد روایتی که به نقل از ۱۳ صحابی آمده میگوید :

عن أبی هریره قال قال رسول الله صلی الله علیه وسلم صلاه فی مسجدی هذا خیر من ألف صلاه فیما سواه من المساجد إلا المسجد الحرام وقد روى عن أبی هریره من طرق ثابته صحاح متواتره

از ابوهریره نقل شده که میگوید : رسول الله صلی الله علیه وآله فرمودند : نماز در این مسجد من از هزار نماز در دیگر مساجد مگر مسجد الحرام بهتر است و این روایت از ابوهریره به طرق ثابت وصحیح و متواتر نقل شده است. [۱۱]

……………………………

۱۴صحابی

سخاوی در مورد روایتی که به سند ۱۴ تن از اصحاب آمده میگوید :

( قلت ) فی المقاصد الحسنه ما نصه حدیث المسلم من سلم المسلمون من لسانه ویده والمهاجر من هجر ما حرم الله متفق علیه

(کتانی) میگویم : سخاوی در مقاصد حسنه در مورد روایت مسلمان کسی است که دیگر مسلمانان از دست و زبان وی در آرامش باشند و مهاجر کسی است که از

آنچه خداوند حرام کرده هجرت نماید ، متفق علیه بر صحت آن می باشد. [۱۲]

 

چنانچه روشن است علمای اهل سنت حتی از ۴ صحابی هم ادعای تواتر کرده اند تا ۱۴ صحابی.

پس با این حساب روشن شد که علمای اهل سنت برای حدیثی که از ۴ تا ۱۴ صحابی نقل کرده باشند ادعای تواتر کرده اند. بنابراین اهل سنت طبق روایت ذیل به حقانیت امیرالمومنین اقرار نمودند و نمی‌توانند با این روایت مخالفت کنند چون حکم تکفیرعلمای اهل سنت که مخالفت با حدیث متواتر را تکفیر کرده اند شامل حالشان شود.

شان نزول آیه ۵۵ مائده:

نماز ظهر به پایان رسیده بود، ولی رسول خدا صلی الله علیه و آله و شماری از یارانش هنوز در مسجد بودند که فقیری وارد شد و از حاضران کمک خواست. سکوتی سنگین بر مسجد سایه افکند و یاران رسول خدا صلی الله علیه و آله سر به زیر انداختند. امیرمؤمنان، علی علیه السلام که در آن هنگام مشغول خواندن رکوع نمازش بود، با انگشت میانه اش به انگشتری که در دست داشت، اشاره کرد. فقیر که مقصود او را دریافته بود، نزدیک رفت و انگشتر را از انگشت مبارک ایشان درآورد و لبخندی بر لبانش نقش بست. در این هنگام که آثار رضایت و شادمانی در چهره ملکوتی پیامبر رحمت نمایان شده بود، دست بر دعا برداشت:

الهی! برادرم موسی از تو درخواست کرد که خدایا! مرا شرح صدر عطا فرما و کارم را آسان کن و گره از زبانم برگیر تا سخنم را دریابند و از خاندانم برای من وزیری قرار ده؛ هارون، برادرم را. به وسیله او

یاری ام کن و او را در کارها با من همراه ساز الهی! برای او در قرآن چنین نازل کردی: «و ای موسی! به زودی بازوان تو را به برادرت قوی می کنیم و به شما قدرت می دهیم تا به شما دست نیابند.» خدایا! من، محمد صلی الله علیه و آله، پیامبر و برگزیده تو هستم. پروردگارا! مرا شرح صدر عطا فرما و کارم را آسان کن و از خاندانم برای من وزیری قرار ده؛ علی علیه السلام را، تا به او پُشت گرم شوم… .

ابوذر غفاری، یار برگزیده پیامبر، پس از بیان این روایت ادامه می دهد: «به خدا قسم! هنوز سخن رسول خدا صلی الله علیه و آله تمام نشده بود که فرشته وحی نازل شد:

إِنّما وَلیکُمُ اللهُ و رَسولُهُ والّذینَ ءَامَنوا الَّذینَ یقِیمُونَ الصَّلوهَ و یؤتُونَ الزَّکوه و هُم راکِعونَ
ولی شما فقط خدا، پیامبر و مؤمنانی هستند که نماز را به پا داشته، در رکوع زکات می‌دهند.

بر اساس روایات عامه در مورد فردی که در حال رکوع زکات داده چنین بیان شده: روزی فقیری وارد مسجد پیامبر(ص) شد و تقاضای کمک کرد؛ ولی کسی چیزی به او نداد. او دست خود را به آسمان بلند کرد و گفت: خدایا! شاهد باش که من در مسجد رسول تو تقاضای کمک کردم؛ ولی کسی به من چیزی نداد. در همین حال، علی(ع) که در حال رکوع بود، با انگشت کوچک دست راست خود اشاره کرد. فقیر نزدیک آمد و انگشتر را از دست ایشان بیرون آورد و این آیه نازل شد.( حاکم حسکانی، شواهدالتنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹.)

حقانیت امیرالمومنین - روز-شمار-غدیر18

حقانیت امیرالمومنین – روز-شمار-غدیر۱۸

………………………………………..

راویان از منابع اهل سنت:

طریق اول: امام علی علیه‌السلام [اسلام وب]

 

دوم: ابن عباس [۱۳]

 

سوم: عمار بن یاسر [۱۴]

 

چهارم: ابو رافع [۱۵]

 

پنجم: ابوذر غفاری [۱۶]

 

ششم: مقداد بن اسود [۱۷]

 

 

هفتم: جابر بن عبدالله [۱۸]

 

هشتم: أنس بن مالک [۱۹]

 

نهم: عبدالله بن سلام [۲۰]

 

۱۰-حسان بن ثابت [۲۱]

 

۱۱-عطاء [۲۲]

 

۱۲-محمد حنفیه [۲۳]

 

۱۳-عبدالملک بن جریح المکی [۲۴]

 

۱۴-عمرو عاص [۲۵]

 


منابع:

۱- رقم الفتوی : ۱۱۸۲۸ ؛ تاریخ الفتوی : الأحد ۲۳ رمضان ۱۴۲۲ ۹-۱۲-۲۰۰۱ برای رویت فتوا اینجا کلیک کنید.

۲- المحلى ، ج ۲ ص ۱۳۵ ؛ ج ۹ ص ۷ ، اسم المؤلف: علی بن أحمد بن سعید بن حزم الظاهری أبو محمد الوفاه: ۴۵۶ ، دار النشر : دار الآفاق الجدیده – بیروت ، تحقیق : لجنه إحیاء التراث العربی.

۳- المحلى ، ج ۸ ص ۴۵۳ ، اسم المؤلف: علی بن أحمد بن سعید بن حزم الظاهری أبو محمد الوفاه: ۴۵۶ ، دار النشر : دار الآفاق الجدیده – بیروت ، تحقیق : لجنه إحیاء التراث العربی

۴- شرح معانی الآثار ، ج ۱ ص ۳۵۸ ، اسم المؤلف: أحمد بن محمد بن سلامه بن عبدالملک بن سلمه أبو جعفر الطحاوی الوفاه: ۳۲۱ ، دار النشر : دار الکتب العلمیه – بیروت – ۱۳۹۹ ، الطبعه : الأولى ، تحقیق : محمد زهری النجار

نظم المتناثر من الحدیث المتواتر، ص ۱۰۸ رقم ۸۹ ، اسم المؤلف: محمد بن جعفر الکتانی أبو عبد الله الوفاه: ۱۳۴۵ هـ ، دار النشر : دار الکتب السلفیه – مصر ، تحقیق : شرف حجازی

۵- نظم المتناثر من الحدیث المتواتر ، ص ۱۳۴ رقم ۱۲۷ ، اسم المؤلف: محمد بن جعفر الکتانی أبو عبد الله الوفاه: ۱۳۴۵ هـ ، دار النشر : دار الکتب السلفیه – مصر ، تحقیق : شرف حجازی

۶- کتب ورسائل وفتاوى شیخ الإسلام ابن تیمیه ، ج ۲۲ ص ۶۶ ، اسم المؤلف: أحمد عبد الحلیم بن تیمیه الحرانی أبو العباس الوفاه: ۷۲۸ ، دار النشر : مکتبه ابن تیمیه ، الطبعه : الثانیه ، تحقیق : عبد الرحمن بن محمد بن قاسم العاصمی النجدی

نظم المتناثر من الحدیث المتواتر، ص ۸۴ رقم ۱۲۷ ، اسم المؤلف: محمد بن جعفر الکتانی أبو عبد الله الوفاه: ۱۳۴۵ هـ ، دار النشر : دار الکتب السلفیه – مصر ، تحقیق : شرف حجازی

۷- الصواعق المحرقه على أهل الرفض والضلال والزندقه ، ج ۱ ص ۵۹ – ۶۰ ، اسم المؤلف: أبو العباس أحمد بن محمد بن علی ابن حجر الهیثمی الوفاه: ۹۷۳هـ ، دار النشر : مؤسسه الرساله – لبنان – ۱۴۱۷هـ – ۱۹۹۷م ، الطبعه : الأولى ، تحقیق : عبد الرحمن بن عبد الله الترکی – کامل محمد الخراط

۸- نظم المتناثر من الحدیث المتواتر ، ص ۸۱ رقم ۶۱ ، اسم المؤلف: محمد بن جعفر الکتانی أبو عبد الله الوفاه: ۱۳۴۵ هـ ، دار النشر : دار الکتب السلفیه – مصر ، تحقیق : شرف حجازی

۹- نظم المتناثر من الحدیث المتواتر ، ص ۱۶ ، اسم المؤلف: محمد بن جعفر الکتانی أبو عبد الله الوفاه: ۱۳۴۵ هـ ، دار النشر : دار الکتب السلفیه – مصر ، تحقیق : شرف حجازی

۱۰- نظم المتناثر من الحدیث المتواتر ، ص ۴۳ رقم ۱۴ ، اسم المؤلف: محمد بن جعفر الکتانی أبو عبد الله الوفاه: ۱۳۴۵ هـ ، دار النشر : دار الکتب السلفیه – مصر ، تحقیق : شرف حجازی

۱۱- التمهید لما فی الموطأ من المعانی والأسانید ، ج ۶ ص ۱۷ ، اسم المؤلف: أبو عمر یوسف بن عبد الله بن عبد البر النمری الوفاه: ۴۶۳ ، دار النشر : وزاره عموم الأوقاف والشؤون الإسلامیه – المغرب – ۱۳۸۷ ، تحقیق : مصطفى بن أحمد العلوی ,‏محمد عبد الکبیر البکری

۱۲- نظم المتناثر من الحدیث المتواتر ، ص ۴۱ رقم ۱۰ ، اسم المؤلف: محمد بن جعفر الکتانی أبو عبد الله الوفاه: ۱۳۴۵ هـ ، دار النشر : دار الکتب السلفیه – مصر ، تحقیق : شرف حجازی

۱۳- انساب الاشراف للبلاذری – ص ۱۵۰ ح ۱۵۱

۱۴- المعجم الأوسط للطبرانی – ج ۷ ص ۱۳۰ ح ۶۲۲۸

۱۵- کتاب : در منثور ج۳ص۱۰۶

۱۶– شواهد التنزیل حاکم حسکانی – ج ۱ ص۲۲۹ح ۲۳۵

۱۷- شواهد التنزیل حاکم حسکانی – ج ۱ ص ۲۲۸ ح ۲۳۴

۱۸- شواهد التنزیل حاکم حسکانی – ج ۱ ص۲۲۴ ح ۲۳۲

۱۹- شواهد التنزیل حاکم حسکانی – ج ۱ ص ۲۱۵ ح ۲۲۳

۲۰- ذخائر العقبی فی مناقب ذوی القربی : الطبری، جلد : ۱ صفحه : ۱۰۲

۲۱- روح المعانی ج۳ص۳۳۴

۲۲- شواهد التنزیل لقواعد التفضیل : الحاکم الحسکانی جلد : ۱ صفحه : ۲۱۸

۲۳- شواهد التنزیل ج۱ص۲۱۶

۲۴- شواهد التنزیل – الحاکم الحسکانی – ج ١ – الصفحه ٢١٩

۲۵- المناقب – الموفق الخوارزمی – ص ۱۹۹ – ۲۰۰

اشتراک گذاری :


آخرین اخبار