به گزارش رهیافتگان (پایگاه جامع مبلغین و تازه مسلمانان ) گفتگو از جمال طاهری / این روزها با توسعه فناوریهای نوین ارتباطی و گسترش فضای رسانهای به نظر میرسد رسانههای قدیمی چون رادیو از رونق افتاده است اما وقتی سری به فضای رادیو و فعالیت عوامل این رسانه کهنهکار میزنیم، میبینیم که با وجود تکثر و تنوع رسانهای، به قول قدیمیها هنوز دود از کنده بلند میشود و رادیو همچنان پرچم خود را بالا نگه داشته است. حتی به دلیل فضای ایرانستیزی و اسلامهراسی رسانههای غربی، رسالت اثرگذاری و اطلاعرسانی رادیوهای برونمرزی هم بیشتر از قبل شده است، به همین خاطر سراغ مدیر رادیوی برونمرزی ژاپنی رفتیم. ولیالله قرقانی دانشآموخته کارشناسی زبان ژاپنی از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد در رشته مدیریت رسانه دانشگاه صدا و سیماست که به دلیل توانایی و اشراف به زبان و فرهنگ ژاپنی چند سالی میشود مدیریت رادیوی برونمرزی ژاپنی را به عهده دارد.
بخش دوم این مصاحبه را اینجا ببینید
رادیو ژاپنی چند ساعت در روز پخش دارد؟
ما روزانه یک ساعت برنامه و پخش داریم که دو بار تکرار میشود، یعنی جمعاً ۳ ساعت تولید رادیوی ژاپنی است. زمان پخش زنده ما ساعت ۱۹ و ۵۰ دقیقه تا ۲۰ و ۵۰ دقیقه به وقت توکیو است. در این زمان، اغلب شنوندگان در ژاپن از کار و تحصیل فارغ شدهاند و به نوعی زمان استراحت و آزاد ژاپنیهاست.
رادیو آن هم در این روزها مخاطبانی دارد؟
بله اتفاقاً مخاطبان زیادی هم دارد که عمدتاً رادیوبازهای حرفهای هستند یا کسانی که به فرهنگ اسلامی و ایرانی علاقه دارند. همچنین تازه مسلمانان ژاپنی که میخواهند اطلاعات اسلامی بهدست بیاورند برنامههای رادیوی ما را دنبال میکنند.
آیا رسانههای انگلیس و امریکا هم در حوزه ژاپن حضور و فعالیت دارند؟
جالب است بدانید هنوز رسانههای انگلیس و امریکا در حوزه ژاپن حضور ندارند مثلاً شبکه شناخته شده بی.بی.سی برای زبان ژاپنی ورود نکرده است، زیرا ژاپن در اردوگاه غرب قرار دارد و این رسانه تحریککننده و دروغپراکن نیازی به فعالیت در آن را احساس نمیکند. چون این بنگاه سخنپراکنی به دنبال سیاستهای خاص دولت انگلیس است نه اطلاعرسانی؛ صدای امریکا هم خیلی کم فعالیت دارد آنهم تنها از سوی کلیسا برای فعالیت تبشیری و دینی برنامههایی برای مخاطبان ژاپنی دارد. در واقع خود رسانههای ژاپن، همان موارد مطروحه در رسانههای امریکا و انگلیس را تکرار میکنند و دیگر لزومی به فعالیت این رسانهها نیست.
آیا مخاطبان ژاپنی رادیو با شما ارتباط هم برقرار میکنند تا در جریان بازخورد کار باشید؟
رادیو ژاپنی یکی از فعالترین و پرمخاطبترین رادیوهای برونمرزی سازمان است. موضوعات و برنامههای آن نیز به نسبت بسیار متنوع است. ما نامههای زیادی از شنوندگانمان در ژاپن دریافت میکنیم که با وجود صرف وقت و هزینههای پستی هنگفت کار جالبی است. وبسایت ما هم جزو وبسایتهای برتر و پرمخاطب است. این را از بازدیدها و ارتباطات مخاطبان میتوان دریافت کرد چون حوزه ژاپن برای فعالیت تبلیغی و معرفی ایران بِکر است و برایشان جذابیت دارد تا بیشتر بدانند.
یعنی با وجود توسعه فناوریهای نوین و رسانههای رایج مجازی و شبکههای اجتماعی، ژاپنیها هنوز به سبک گذشته با شما نامهنگاری میکنند؟!
بله و جالب است بدانید که بیشتر نامههای دریافتی ما دستنویس و تایپنشده هستند، چون ژاپنیها با وجود سرآمد بودن در فناوری نوین ارتباطی و توسعه رسانهای هنوز به فرهنگ نوشتاری و مکتوب پایبندند. هنوز در این کشور مردم کارت پستال و نامه برای هم میفرستند. به همین خاطر روزنامه یومیوری در ژاپن ۱۴ میلیون تیراژ در روز دارد.
محتویات نامههای ارسالی مخاطبان ژاپنی به رادیو عمدتاً چیست؟
متنوع و درباره تولیدات رادیویی ماست. مثلاً برخی درباره محتوای برنامهها سؤال دارند یا درباره ایران و اسلام میپرسند. برخی هم پیشنهادات و نظراتی ارائه میدهند. همچنین در مواردی ابهاماتی درباره سیاستهای ایران یا مسائل مربوط به دین اسلام مطرح میکنند. بخصوص درباره داعش سؤال دارند. چون اغلب میان داعش و دیگر گروهها، حتی گروههای منسوب به جبهه مقاومت تفاوتی قائل نیستند و خیلی سؤال برایشان پیش میآید که ارتباط ایران با داعش چگونه است و اینکه آیا داعشیها هم مانند جبهه مقاومت حزبالله هستند یا نه و این طور ابهاماتی که دارند را از ما میپرسند.
شما که رادیوی خارجی برای آنها هستید، خود رادیوهای داخلی ژاپن چطور هستند؟
رادیو ملی ژاپن یا همان ان.اچ.کی در شبکه سراسری و محلی مخاطبان خودش را دارد؛ البته در ژاپن تکثر و تنوع رسانهای هست اما همه رسانههای این کشور یک حرف را میزنند. مخالفت و تفاوت عمدهای در تولیدات و برنامهها ندارند. برای همین است وقتی رسانهای حرفی تازه میزند مشتاق آن میشوند و به نوعی مخاطبان زیادی جذب آن میگردند. مثلاً اخبار که واقعیتها را بیان میکند برای آنها جذابیت دارد. ما در این راستا سعی میکنیم غیر از اخبار، آیین اسلام را هم معرفی کنیم چراکه در ژاپن کمبود معنویت احساس میشود، عطش دانستن دارند و در عوض ما حرف برای گفتن زیاد داریم. برای همین روی چنین موضوعی برنامههایی تولید کردهایم و در برنامههای مختلف از جمله برنامه «انسان، دین، سلامت روان» به صورت غیرمستقیم به تأثیر اسلام میپردازیم؛ یا در برنامه «راهی به سوی نور» بر آن هستیم تا قرآن را به زبانی ساده و روان برای مخاطبی که هیچ چیز از قرآن نمیداند، تشریح کنیم.
با توجه به موج ایرانستیزی غرب شما در رادیو برنامهای هم دارید؟
بله بخشی از تولیدات ما معرفی ایران و معارف اسلامی است. در واقع معرفی ایران از نظر جاذبههای متنوع گردشگری بخش مهم برنامههای ماست، زیرا اغلب شناختی نسبت به ایران ندارند و آن را با کشورهایی مانند عراق و افغانستان یکی میدانند. اینکه در ایران جنگ و ناامنی است و اغلب بیابانگردی میکنند. بعد از معرفی ایران وقتی راهی ایران میشوند تازه میفهمند آنچه درباره ایران میدانستند و با آنچه واقعاً وجود دارد خیلی متفاوت است.
آیا تبلیغاتی هم از رادیو برای مخاطبان غیرایرانی پخش میکنید؟
تا الان که نداشتهایم ولی اگر زمینههای آن فراهم شود، اتفاق خوبی خواهد بود.
یکی از مسائل تقریباً رایج در فضای رسانهای بحث سانسور و محدودیت عملکرد رسـانههاسـت. وضـعیت رسـانههـای ژاپنی درخصوص سانسور چطور است؟
کمتر مواردی است که دولت ژاپن بر رسانهها اعمال فشار کند و درباره آنها سانسوری صورت بگیرد. بلکه در کمال تعجب این مسئله برعکس است؛ چنانچه عمدتاً خود رسانههای ژاپنی خودسانسوری دارند زیرا همه رسانهها در این کشور یک حرف را میزنند. سنت و فرهنگ روزنامهنگاری در ژاپن اجماع روی موضوعات است و چندصدایی بین رسانههای این کشور عرف نیست لذا اگر حرف یا مطلب متفاوتی از سوی رسانهای زده شود که تازگی دارد مخاطبان زیادی پیدا میکند. بیشتر رسانههای خودجوش یا خارجی اینگونه هستند و خلاف جریان موجود رسانهای در ژاپن فعالیت دارند برای همین اغلب مخاطبان زیادی دارند.