نسخه دستنویس قرآن کریم منسوب به دست خط امام علی(ع)، قدیمیترین قرآن موجود در گنجینه مخطوطات آستان قدس رضوی است که قرار است برای نخستینبار با همکاری مرکز چاپ و نشر قرآن کریم و آستان قدس رضوی و با کارشناسی «طیار آلتی قولاچ» به چاپ برسد. این نخستین همکاری او با جمهوری اسلامی ایران بهشمار میرود.
وی قرآنهای منسوب به اهل بیت(ع) در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی را از قدیمیترین نسخ قرآنی میداند و درباره دلیل انتخاب مصحف رضوی برای نسخهشناسی میگوید: «من به دو دلیل بر این نسخه خاص توقف کردم، یکی نسبتاً کاملبودن آن است که فقط ۱۰ برگ کم دارد و دیگری انتساب آن به امام علی(ع) است.»
نتایج بررسیهای ۱۰ ساله آلتی قولاچ بر روی مقایسه کلمه به کلمه و حرف به حرف نسخ فعلی قرآن با چهار مصحف اصلی موجود این کتاب سماوی بار دیگر معجزهبودن قرآن و اینکه کتاب آسمانی مسلمانان از بدو نزول تاکنون بدون تغییر مانده را به اثبات رسانده است. آلتی قولاچ این نتیجه را برای مسلمانان جهان بسیار حائز اهمیت میداند.
اکنون برای آشنایی بیشتر با این نسخهشناس ترکیهای نگاهی به زندگینامه و دیگر فعالیتهای وی خواهیم داشت:
طیار آلتی قولاچ کیست؟
طیار آلتی قولاچ در سال ۱۹۳۸ میلادی در روستای «بنگلدایق» از توابع مرکز «دورَکانی» در شهر «قسطمونی» ترکیه به دنیا آمد، ۹ سال بیشتر نداشت که کل قرآن را حفظ کرد، او برای تحصیلات دینی از دورکانی به استانبول رفت و در سال ۱۹۶۳ از مرکز عالی اسلامی استانبول فارغالتحصیل شد.
قولاچ به عنوان، معلم و مدیر مدرسه امامان جماعت و خطبا مشغول فعالیت شد و تا سال ۱۹۷۱ در مراکز اسلامی استانبول و شهر «قیصریه» ترکیه به تدریس پرداخت. در همین زمان بود که زبان و ادبیات عرب را در دانشگاه «بغداد» آموخت و رساله دکترای خود را با موضوع «علم تفسیر» ارائه داد.
او مشاغل مختلفی را در کشورش ترکیه تجربه کرد که از آن جمله ریاست سازمان دیانت ترکیه، مدیرکلی آموزش دینی و عضویت در شورای آموزش و تربیت این کشور بود. طیار آلتی قولاج در سال ۱۹۷۸ رئیس سازمان دیانت ترکیه شد و در سال ۱۹۸۶ به خواست خود از این سمت استعفا داد.
ضبط قرآن مرتل
این پژوهشگر ترکیهای در تأسیس مؤسسه وقف سازمان دیانت ترکیه، مرکز مطالعات اسلامی این کشور(ایسام)، دایرهالمعارف اسلامی ترکیه نقش بهسزایی داشت و نخستین کسی بود که قرآن مرتل را به روایت «حفص از عاصم» با صوت خود در ترکیه ضبط کرد.
او همچنین در تدوین پژوهشهایی درباره برخی کتب تخصصی علم قرائات مشارکت داشت که تحقیق درباره «مرشد الوجیز» ابی شامه مقدسی در یک جلد چاپ سال ۱۹۷۵ در بیروت و «معرفه القراء الکبار: شناخت قاریان بزرگ» تألیف شمسالدین ذهبی در چهار جلد چاپ ۱۹۹۵ در استانبول از آن جمله است.
فعالیت سیاسی
طیار آلتی قولاچ تنها به فعالیتهای علمی و تدریس اکتفا نکرده، بلکه فعالیتهای سیاسی نیز در کارنامه وی ثبت شده است. او ریاست کمیتههای آموزش ملی، فرهنگ، جوانان و کمیته ورزش پارلمان ترکیه را در سالهای ۱۹۹۵ و ۲۰۰۲ بر عهده داشت و از بنیانگذاران حزب عدالت و توسعه(حزب حاکم در ترکیه) نیز بوده است.
شور جوانی و علاقه به قرآنهای خطی
طیار از جوانی به پیگیری اخبار مربوط به قرآنهای خطی قدیمی علاقه داشت و تألیفات و نوشتههای دو نفر از علمای آن زمان به نام «محمد عبدالعظیم الزُرقانی» از علمای الازهر و «محمد حمیدالله»، پژوهشگر هندی و مترجم قرآن به زبان فرانسه نظرش را جلب کرد.
الزرقانی در یکی از مشهورترین کتابهایش در زمینه علوم قرآن از وجود قرآنهای تاریخی کهن در بین کتب و آثار تاریخی مصر و همچنین از قرآن منسوب به خلیفه دوم(عثمان بن عفوان) در مسجد امام حسین(ع) قاهره خبر داده بود؛ قرآنی بزرگ با خط کوفی. با شنیدن این خبر، میل و اشتیاق طیار آلتی قولاچ بیشتر شد و در تابستان سال ۱۹۶۹ میلادی به قاهره سفر کرد با این امید که از این قرآن که امروز در کتابخانه مرکزی نسخ خطی اسلامی مصر نگهداری میشود، اطلاع یابد. مصریها در آن زمان معتقد بودند این قرآن منتسب به خلیفه دوم عثمان است و همچنان هم به این مسئله معتقدند.
سفر طیار به قاهره بینتیجه ماند و وی نتوانست این قرآن را از نزدیک ببیند، اما در دومین سفر به خواستهاش رسید و موفق به مشاهده قرآن منسوب به عثمان شد، او در این باره میگوید: «دو بار برای دیدن این قرآن به قاهره سفر کردم، گفته بودند ۸۰ کیلوگرم است، نسبت به این مسئله تردید داشتم و تلاش کردم تردیدم را برطرف کنم و سرانجام با وجود اینکه این نسخه را به دقت وزن نکرده بودم، اما فهمیدم که کمتر از ۸۰ کیلو نیست؛ چون تمام کاغذهایش از پوست آهو بود.»
مشاغل اداری؛ مانعی در مسیر نسخهشناس ترکیهای
این نسخهشناس ترکیهای علاوه بر تحقیق درباره قرآنهای خطی، مشاغل زیادی را نیز عهدهدار بوده است و همین امر سبب شده آن گونه که میخواهد نتواند به تحقیق و پژوهش درباره نسخ خطی قرآن بپردازد.
طیار که از مسلمانان اهل تسنن است، در این باره میگوید: «متأسفانه با وجود میل و اشتیاق وافرم به مصاحف قدیمی از جمله قرآن منسوب به عثمان از اواخر دهه ۶۰ میلادی، نتوانستم عملا کاری انجام دهم، چون مشغول مسئولیتهای اداری و بعضاً سیاسی بودم؛ همین مسئله در جوانی گرفتارم کرد و سبب شد تا اوایل هزاره سوم میلادی نتوانم رؤیاهایم در این زمینه را تحقق بخشم.»
از اوایل هزاره سوم میلادی بود که مرکز تاریخ، هنرها و فرهنگ اسلامی وابسته به سازمان همکاری اسلامی(ارسیکا) مسئولیت تحقیق و پژوهش درباره قرآنهای منسوب به امام علی(ع) و عثمان بنعفوان را به آلتی قولاچ سپرد و وی از آن زمان تاکنون تحقیقاتی را درباره این نسخ تاریخی که متعلق به قرنهای اول و دوم هجری است، انجام داد؛ نسخی که در موزهها و کتابخانههای استانبول، صنعاء، قاهره، پاریس، توبنگن، لندن و دیگر شهرهای جهان نگهداری میشود.
وی تلاشهای زیادی را برای تصویربرداری و چاپ قرآنهای قدیمی مکتوب به خط حجازی و کوفی انجام داده و نسخههای اسکنشده این آثار با توجه و عنایت «طیار آلتی قولاچ»، نسخهشناس و پژوهشگر ترکیهای چاپ و منتشر شده است.
پژوهش درباره هفت قرآن خطی
نتیجه تلاشهای این نسخهشناس ترکیهای تا به امروز پژوهش درباره هفت قرآن خطی بوده است که براساس تاریخ چاپ بدین شرح است:
ـ قرآن منسوب به خلیفه دوم؛ نسخه موزه کاخ توپقاپی استانبول»/ چاپ ارسیکا ۲۰۰۷
ـ قرآن منسوب به خلیفه دوم؛ نسخه موزه آثار ترکی و اسلامی ترکیه/ چاپ مرکز مطالعات اسلامی ترکیه(ایسام) ۲۰۰۷
ـ قرآن منسوب به خلیفه دوم؛ نسخه مسجد امام حسین(ع) قاهره/ چاپ ارسیکا ۲۰۰۹
ـ قرآن منسوب به امام علی(ع)؛ نسخه صنعاء/ چاپ ارسیکا ۲۰۱۱
ـ قرآن موزه هنر اسلامی قاهره/ چاپ ارسیکا ۲۰۱۴
ـ قرآن کتابخانه ملی فرانسه/ چاپ ارسیکا ۲۰۱۵
ـ قرآن دانشگاه توبنگن آلمان/ ارسیکا ۲۰۱۶(به گفته کارشناسان این قرآن منسوب به امام علی(ع) است)
اثبات تحریفناپذیری قرآن؛ مهمترین انگیزه آلتی قولاچ
علاوه بر علاقه شخصی، عامل مهمتری انگیزه طیار برای تحقیق درباره قرآنهای خطی را دو چندان کرد و آن تلاش برای اثبات تحریفناپذیری قرآن با استناد به نسخ کهن قرآن و دادهها و مستندات علمی و دلیلی غیر از مسئله اعتقادی بود، بهویژه اینکه او از اساتیدش در مدرسه و دانشگاه آموخته بود که متن کتاب مقدس(انجیل) تغییرات زیادی یافته و تحریف شده است، این در حالی بود که همواره بر این مسئله تأکید میشد که قرآن از تحریف به دور بوده و تا به امروز محفوظ مانده است؛ چیزی که کتب علوم قرآنی قدیم و جدید بر آن تأکید داشته و صحه گذاشتهاند.
طیار در این باره میگوید: «شاید شما هم با من موافق باشید که این مسئله تأثیر زیادی در روح و روانم گذاشته بود و میخواستم به عنوان یک مسلمان با دیدی متفاوت تحریفناپذیری قرآن را ثابت کنم و به آرامش و خواسته درونیام برسم».
هر چند که قرآن را صدها تن از صحابه و دهها هزار تن از قاریان و حافظان حفظ کردند و امروز هم به همان شکل سابق و بدون هر گونه تحریف قرائت میشود؛ اما یک پژوهشگر مسلمان نباید عمدا از دادهها و مستندات علمی در این باره غافل باشد؛ زیرا غفلت و عدم تحقیق با مستندات علمی درباره تحریفناپذیری کتاب آسمانی مسلمانان سبب میشود که همانطور که اسحاق نیوتن، دانشمند مسیحی میگوید «دین بر عصایی شکننده متکی باشد».
دیدار خبرنگار اضاءات با طیار/ این قرآن از مشهد است
خبرنگار پایگاه خبری عربی «اضاءات» که دیداری با طیار آلتی قولاچ داشته است، با روایت این دیدار میگوید: در منطقه «اسکودار» واقع در سواحل شرقی تنگه بسفور ترکیه با او دیدار کردیم، در حال تحقیق درباره مصحف کوفی(قرآن آستان قدس رضوی) بود تا پس از بررسی و مقایسه با دیگر نسخ قرآن، نظر کارشناسی خود را درباره آن ارائه دهد.
او به ما گفت که این قرآن از شهر «مشهد» ایران است و به نظر میرسد که منسوب به علی بن ابیطالب{ع} باشد.
او به فعالیتهایش در زمینه پژوهش و چاپ قرآن اشاره کرد و گفت: «به دلیل بالارفتن سن قصد دارم که دیگر فعالیت نکنم و به همین هفت قرآنی که منتشر شده و در اختیار پژوهشگران قرار گرفته است، اکتفا کنم(هشتمین قرآن در آستانه چاپ) و به جای این کار مطالعات و پژوهشهای دیگری داشته باشم.»
اما من به عنوان خبرنگار مطمئنم که اگر طیار آلتی قولاچ از وجود قرآن کهن دیگری در هر نقطهای از این جهان مطلع شود، فورا برای دستیابی به آن اقدام و تحقیق درباره آن را آغاز خواهد کرد؛ چرا که او عاشق این کار است و پس از دریافت پیغامی از شرقشناس آلمانی که از وجود قرآن حجازی بزرگی در موزه هنر اسلامی قاهره خبر داده بود، در آنجا حضور یافت و به آن توجه و علاقه نشان داد.
منبع: ایکنا