چی شد که آقای معلم آن هم در رشته فنی وارد عرصه ادبیات و فرهنگ شد؟
از همان زمان دبیرستان و دانشجویی مشغول فعالیتهای فرهنگی بودم. یکی از کارهایی که در بحث فرهنگی مدنظرم بود، تأثیرگذاری از طریق کارهای فوقبرنامه از جمله بحث کودک بود تا از طریق کتاب و بازی، مفاهیم دینی را به نسل آینده منتقل کنم. از سال ۸۲ کار نشر را شروع کردیم و این مجموعه با اینکه جوان است و ۱۳ تا ۱۴ سال عمر بیشتر ندارد، ولی توانسته چهار مرتبه، چهار کتاب سال در حوزه خلیج فارس داشته باشد و بیش از هزار عنوان کتاب به زبانهای مختلف اعم از فارسی و اردو، مالایی، عربی، انگلیسی و فرانسه منتشر کند و در حال حاضر دو شعبه بسیار مهم دارد؛ یکی در عراق به نام دارالبراق و دیگری در شارجه که کارهای ما را به شکل رسمی مدیریت میکند و ثبت شده است. شعار مجموعه ما هم تقویت کتاب کودک مسلمان است که به عنوان مرامنامه و خط مشی خود قرار دادیم.
وجه تسمیه براق چیست؟
براق نام مرکبی است که تمام پیامبران با آن بودند؛ یعنی در یک شب هم در مسجدالاقصی و هم مسجدالحرام نماز به پا داشتند. اسم این مرکب معروف به براق است.
این اسم در کشورهای مختلف تأثیری داشته است؟
خیلی برایشان سؤال پیش میآید که چه معنایی دارد و معمولا جوانان نمیدانند. میخواستیم بخش عربی به اسم دیگری نباشد. براق یک اسم مشترک در جهان اسلام است؛ از نظر مفهومی نیز هم مرکب است، هم عبادت، هم از جنس نور است و هم مورد قبول همه.
تیراژ شما چقدراست؟
بین ۲ هزارتا ۵ هزار متغیر است، چون کارها از جهت فروش یکسان نیست. متنوع است بستگی به سرعت فروش دارد. اما تیراژ کمتر از ۲ هزار تا نداریم؛ بنابراین هر کاری را چاپ نمیکنیم. بازار هدف را میشناسیم و هم از عوامل توانا کمک میگیریم و هم از کسانی که در چاپ حرفهای هستند استفاده میکنیم تا خریدار جذب و علاقهمند به خرید بشود.
با چند نویسنده کار میکنید؟
زیاد هستند از نویسندگان مصری، سوری و عراقی یا فارسی بعد دو طرفه ترجمه کردیم. چیزی در حدود ۳۰ درصد کتابها تألیف نویسندگان ما خارج از کشور هستند.
نویسندگان کودک اغلب آقا هستند یا خانم؟
در انتشارات ما اغلب آقا هستند و سه تا چهار مورد خانم هم داریم.
چرا؟
چون تجربه نشان داده در بحث کارهای دینی نویسندگان آقا موفقتر بودهاند و در بحثهای تربیتی و طراحی خانمها بهتر و لطیفتر بودهاند و، چون تمرکز ما بیشتر روی کارهای دینی و اعتقادی است باعث شده تا بیشتر با آقایان همکاری بشود.
آثار دیگران را هم ترجمه کردهاید؟
نه، به هیچ عنوان ما کتابی را ترجمه نمیکنیم. مگر اینکه کتابی از سوی ناشر خارجی عرضه بشود و تمایل داشته باشد در ایران چاپ بشود و از فضای نشر براق استفاده کنند. در کل ما دو عنوان کتاب مذهبی از ترکیه داریم از انتشارات نار که به سفارش خودشان آنجا کار کردیم و کتابهایی درباره سبک زندگی است.
پرتیراژترین کتاب شما کدام است؟
مجموعهای بود در سالهای قبل به نام «لاکی» که در صفحات آخر بر اساس احادیث امامان کار شده بود. مثلاً «النظافه من الایمان» را در یک کاری با حیوانات جنگل به نمایش گذاشته بودیم و، چون جدید و تازه بود خیلی از آن استقبال شد. حتی رایت آن هم برای ما درآمدزایی خوبی داشت و به کشورهای زیادی رایت آن را فروختیم. در ایران هم شش تا هفت بار فروخته شد و انتشارات «کمال اندیشه» از ما خواست تا در ایران به واسطه داشتن بازار آن را کار کند. اما در حال حاضر پرتیراژترین کار ما از جهت تنوع زبان کتابی است به نام «هر آیه یک قصه» که به آیات موضوعی میپردازد. مثلاً «ولاتجسسوا» به زبان فرانسه توسط «دارالاتوحید» به زبان ترکی توسط «نار» چاپ شده و به زبان انگلیسی و فارسی و عربی «دارالبراق» چاپ کرده و رایتش به کویت و الجزایر داده شده تا در کشور خودشان منتشر کنند.
پازل هم تولید کردهاید؟
وارد فضای کارهای بازاری نشدیم. ما فقط کتاب چاپ کردیم و یکسری بازی درباره زندگی ائمه داریم. آموزشهای ترافیک پازل هم داشتیم ولی پازلفروش نیستیم.
ناشران کودک ما به نظرتان بیشتر تولید محتوا دارند یا فقط روی ترجمه متمرکز شدهاند؟
حقیقت آن است که در وادی کتاب کودک ما دو جا حرف برای گفتن زیاد داریم؛ یکی در زمینه تألیف و نویسندگی و دیگری در حوزه تصویرگری، ولی مشکل آنجاست خارجیها به خاطر مسئله کپی رایت با ما کمتر کار میکنند، چون اغلب ناشران در ایران کتابهای خارجی را بدون اجازه چاپ کردند به همین خاطر کمتر تمایل دارند تا با ما تعامل داشته باشند. با این حال در داشتن محتوا با فرهنگ بیش از ۷ هزار سال و در زمینه هنر خیلی پیشتاز هستیم ولی در بستهبندی و ارائه تواناییها ضعیف هستیم.
چرا وارد بحث کودک شدید؟
افرادی که اطراف ما بودند در این زمینه راهنما و کمک بودند. شاید اگر در زمینه نوجوان فرصت بود وارد این حوزه میشدیم.
شما آماری از کتابهای تألیفی دارید؟
کتابهای تألیفی در ایران بسیار زیاد است. میتوانید آمار کامل را از خانه کتاب بگیرید. نویسندگان و محتوای بسیار خوبی داریم و باید در آثار یکسری قالبها را در خارج از کشور رعایت کنیم مثلاً دفاع مقدس، جنگ و کشتار است که اگر خوب ارائه شود و هنرمندانه مفاهیم را بیان کنیم بسیار تأثیرگذار خواهد بود. متقابلا یکسری الگوها را باید از جامعه جهانی کسب کنیم تا با محتوای خوب داخلی موفق شویم، چون غربیها محتوای خوب ما را ندارند و تاریخسازی میکنند.
خیلی از سازمانها و نهادها در زمینه تاریخی وارد شدهاند پس چرا آنها الگو نگرفتهاند؟
بله، ولی رمان ننوشتند، تاریخ نوشتهاند. اینها با هم فرق دارد. کودک و نوجوان، داستان دوست دارد ولی کتاب تاریخ نمیخواند. اگر اسطورههای خودمان را به این صورت ارائه دهیم تأثیرگذار است. مثلاً اگر رمان شهید چمران نوشته شود عالی است زیرا زندگی این اندیشمند شهید پر از ماجراهای مختلف و جذاب است.
جالبترین خاطرهای که طی فعالیت انتشاراتی خود داشتید، چیست؟
مسابقهای کتابخوانی در اردبیل بود که ۷ هزار جلد کتاب درباره حضرت زهرا (س) خریداری شد. مادری ارمنی با ما تماس گرفت و با گریه از ما تشکر میکرد. میگفت: نمیدانستم حضرت زهرا (س) اینگونه شخصیتی دارد. فرزندم در مسابقه کتابخوانی شرکت کرد. من هم همراه او کتاب را خواندم. برایم بسیار جالب بود. تماس گرفتم تشکر کنم که مرا با این شخصیت بزرگ آشنا کردید.
چقدر تماس دارید؟
معمولاً مردم با انتشارات تماس نمیگیرند بیشتر با پخش کنندهها تماس دارند، چون عمدتاً کتابها را در کتابفروشیها میبینند و میخرند مگر اینکه به همدیگر معرفی کنند که این کتاب خوب است و برای اینکه بداند کتاب را از کجا میتواند تهیه کند با ناشر تماس میگیرد.
مصاحبه از :معصومه طاهری