به گزارش رهیافتگان (پایگاه جامع مبلغین و تازه مسلمانان) فتحالله ذوقی، معاون پژوهشی بنیاد مطالعات اسلامی روسیه که از دوستان نزدیک عبدالصمد بنداوود بوده است، گفت: سالهای گذشته یک دانشمند طب سنتی و عالم و محقق بزرگ دینی، از مسلمانان اویغور چین به ایران آمده و ضمن ملاقات با بسیاری از علما و دانشمندان ایرانی، کتابهای ایرانی بسیاری را خریداری و به چین ارسال کرده بود. این عالم بزرگوار، پس از بازگشت به چین زندانی شد و ماهها در زندان ماند و او را وقتی آزاد کردند که توان تکلم و راه رفتن نداشت. وی بر اثر شکنجه سخت بیمار شده و پس از تحمل یک دوره بیماری از دنیا رفت.
پس از آنکه مجبور میشوند وی را از زندان آزاد کنند، دو برادرش را به عنوان گروگان میگیرند که اکنون در زندان هستند و هنوز آزاد نشدهاند.
حکیم داملا عبدالصمد بن داوود، عالمی کتابشناس و تراجمنگار بود. وی فارغ التحصیل طب سنتی و پزشکی نوین و استاد دانشگاه «اورومچی»(مرکز منطقه خودمختار سینکیانگ) بود. دروس سنتی را در کاشغر(شهری در ناحیه خودگردان «سینکیانگ» چین) نزد عالمان و حکیمان بزرگ آن شهر خوانده بود. افسوس میخورد که چرا در ایران «الحاوی» زکریای رازی و «قانون« ابنسینا را تدریس نمیکنند. وی در آخرین سفر، حدود دو ماه در ایران اقامت داشت و به شهرهای مختلف ایران سفر و با اساتید طب سنتی دیدار و گفتگو کرده بود.
عبدالصمد بن داوود معتقد بود که ایران به لحاظ داروهای گیاهی، بسیار غنی است اما به دلیل عدم توسعهیافتگی در تولید و مصرف، بیشتر مردم از ارزش اقتصادی آن نیز غافل و محرومند. وی میگفت تنها در کوههای گرگان، ۱۶۰ داروی گیاهی را دیده و مشخصات علمی آنها را ثبت کرده است.
به واسطه یکی از دوستان فرهیخته(آقای بیات)، با حکیم عبدالصمد آشنا شدم و روزهای کوتاهی در سفر به ایران ایشان را همراهی نمودم. وی، بسیار متخلص و متواضع بود. در شبانهروز سه ساعت میخوابید و دیگر اوقات خود را مشغول مطالعه و نگارش و عبادت بود. به امور معنوی بسیار اهمیت میداد، اهل سیر و سلوک و محب اهل بیت علیهم السلام بود. در ایران به زیارت بسیاری از مشاهد مشرفه و مقابر عرفا و بزرگان مشرف شده بود.
مخالفت با افراطگرایی
این حکیم چینی مخالف افراطگرایی و جریان وهابیت بود و این مطلب را هم بارها در سخنرانیها و مصاحبههای خود اظهار کرده بود. وی در سخنرانی خود در نماز جمعه زاهدان بر لزوم اتحاد بین شیعه و سنی تأکید کرده بود.
عبدالصمد بن داوود به اهل بیت(ع) بسیارعشق میورزید و میگفت که در منزل خود ختم حضرت زهرا(س) را برگزار میکنم.
وی بسیار علاقمند به گسترش روابط فرهنگی بین ایران و اویغورستان بود و خود نیز علاوه بر قم و تهران، به شهرهای گرگان و زاهدان، اصفهان، تبریز، مشهد، همدان و مراغه نیز سفر کرده بود و از اینکه توانسته بود شهرهای ایران را ببیند، خیلی خوشحال بود.
در سفر به گرگان ضمن دیدار با علما، در مراسم عمامهگذاری طلاب اهل سنت شرکت و در منبر به زبان ترکی خطبه خوانده و وعظ کرده بود.
اهدای کتاب در عروسی
یکی از عادتهای حکیم، اهدای کتاب بود. از چین که میآمد کلی کتاب با خودش میآورد و به دانشمندان و علما اهدا میکرد. وی تعریف میکرد که دهها سال قبل عروسی یکی از بستگانشان بود و وی برای هدیه عروسی، یک مجموعه کتاب برایشان برده بود و از آن زمان به مناسبتهای مختلف، فقط کتابهای خوب و ارزشمند هدیه میداد. معتقد بود دیگر اشیاء، به مرور زمان مصرف و از بین میروند اما کتاب در خانه میماند و مورد استفاده خود خانواده و میهمانان آنها خواهد بود و با کهنه شدن، از ارزش آن کاسته نمیشود. او به معنای واقعی، دانشیمرد(اهل علم) و کتابدوست بود.
این دانشمند طب سنتی در سفرهای اخیرش به ایران، دهها هزار جلد کتاب از کتابفروشیهای مختلف ایران خریداری کرده بود و بسیاری از کتابفروشهای تهران و قم وی را میشناختند. مشخص نیست آیا توانست کتابهایی را که جان خود را بر سرشان نهاد به شهر و دیار خود برساند یا نه. وی معتقد بود که برای فهمیدن تاریخ و فرهنگ مسلمانان چین، باید به منابع اصیل اسلامی دسترسی داشت. علاوه بر کتابهای طبی، از ایران کتابهای بسیاری در تاریخ، ادبیات، جغرافیا و هنر به زبانهای مختلف خریداری کرده بود. وی حامی و حامل فرهنگ اسلامی در منطقه سینگ کیانگ چین بود.
عبدالصمد بن داوود، شناخت بسیار خوبی از علمای معاصر و کهن منطقه اویغورستان داشت. شناخت وی مبتنی بر مطالعه عمیق آثار علمای آن دیار بود. وی پرورشیافته مدارس کاشغر بود و دهها اثر، در علوم مختلف تألیف کرده بود. میگفت که در حال تدوین تراجم علمای کاشغر است. افسوس و هزار افسوس، که اراده کارگزاران چینی، ادامه حیات طبیعی را از او گرفت و جهان علم را داغدار فرزانهای دیگر از حکمای ترکستان کرد که از مصادیق این بیت حکیم سنایی بود که سرود:
زیثرب علم دین خیزد، عجب این است در حکمت
که صاحب همتان آیند از بنیاد ترکستان.
إنا لله و إنا الیه راجعون
وسیعلم الذین ظلموا أی منقلب ینقلبون
گفتنی است، در حال حاضر صدها هزار نفر از مسلمانان اویغور به بهانهها و اتهامات واهی در زندان هستند. (این آمار را بی بی سی ۱۸۴۰۰۰ نفر و خود اویغورها یک میلیون نفر میدانند)، بسیاری از علمای مسلمان در زندان هستند. افراد و شخصیتهایی که میمیرند معمولا خبر فوتشان به خارج درز نمیکند. تنها افراد شاخص و شناخته شده، خبری میشوند.
عکس یادگاری با حسین متقی، کتابشناس و پژوهشگر نسخ خطی
عکس در کنار هجران قاضی اوغلو، مترجم شیعی قرآن به زبان ترکمانی عراق
عبدالصمد بن داوود در جمع نمازگزاران ایرانی
منبع: ایکنا