به گزارش رهیافتگان (پایگاه جامع مبلغین و تازه مسلمانان) سیاوش سرمدی، مستندساز و سازنده فیلم مستند شهید « ادواردو آنیلی» درباره محدودیتهای داخلی و خارجی موجود برای فعالیت خبرنگاران ایرانی در خارج از کشور و در عوض، آزادی بیش از حد و بدون قاعده فعالیت خبرنگاران خارجی در ایران گفت:ما قبل از اینکه به نحوه برخورد خارجیها و به عنوان مثال کشورهای اروپایی با خبرنگاران ایرانی و محدودیتهایی که برای فعالیت آنها ایجاد میکنند، بپردازیم؛ باید این مسئله را روشن کنیم که وقتی برای یک خبرنگار ایرانی در خارج از کشور مشکلی پیش میآید، در چه فرایندی باید از طرف کشورمان پیگیری شود و چه نهادی مسئول رفع این مشکل است و باید مشخص شود که وزارت امور خارجه ما صرفاً متولی امور خبرنگاران خارجی است یا ابتدا در قبال خبرنگاران داخلی هم مسئولیت دارد.
سرمدی در ادامه به وقایع پیش آمده در جریان سفر خود به ایتالیا برای ساخت فیلم ادواردو اشاره کرد و افزود: برخوردی که وزارت خارجه وقت ایران با ما داشت ،بدتر از برخوردی بود که ایتالیاییها با ما داشتند و شما وقتی این را مقایسه میکنید با وضعیت مجله اکونومیست که مطلبی توهین آمیز علیه حضرت امام راحل چاپ کرده و باز هم خبرنگارانش با عزت و احترام به ایران میآیند و میروند، متوجه وجود یک آپارتاید در این عرصه میشوید.
وی در تشریح وقایعی که در جریان این سفر برای او پیش آمد، اظهار داشت: وزارت امور خارجه خودمان از ابتدا با سوژه این فیلم مخالف بود و به صورت غیر رسمی به ما اعلام کردند که قید ساخت این فیلم را بزنید. وزارت خارجهایها معمولاً عادت ندارند دلیل کارها و برخوردهایشان را توضیح بدهند و ما موظف هستیم فقط به حرف آنها گوش کنیم، ولی البته ما به حرف آنها گوش نکردیم.
این مستندساز با بیان اینکه ما با طرح یک سوژه دیگر از وزارت خارجه و سفارت ایتالیا مجوز سفر را گرفتیم، تصریح کرد: در ایتالیا هم این برخوردها از طرف مسئولان خودی با ما ادامه داشت و به عنوان مثال سفیر ما در واتیکان اصرار شدیدی میکرد که ما این فیلم را نسازیم و توجیه آنها هم این بود که فیلم «فاطیما» که قبلاً ساخته شده بود، هنوز محل اختلاف ما با واتیکان است و آنها هنوز روی آن حساسیت داشته و ما را اذیت میکنند و فیلم ادواردو نیز همین گونه است و بعد از آن هم سعی میکردند به نوعی برای ما توجیه کنند که ادواردو اصلاً اینگونه که شما میگویید، نبوده است؛ در حالی که عملاً شناختی از او نداشتند.
سرمدی اضافه کرد: ما به این مسائل نیز توجهی نکردیم، چرا که فکر میکردیم در این موضوع میشود کار کرد و توجیه آن موقع من به وزارت خارجه این بود که به آنها میگفتیم شما با ساخت این فیلم مخالفت نکنید، بلکه در مورد پخش آن نظر دهید ؛چون ساخت فیلم مشکلی را ایجاد نمیکند؛ بلکه پخش فیلم است که احیاناً موجب ایجاد مشکل خواهد شد ؛کما اینکه وزارت امور خارجه میتواند از موضوع پخش این فیلم به عنوان یک ابزار دیپلماتیک استفاده کند.
وی با اشاره به اینکه وقتی قرار بود وزیر امور خارجه ایتالیا در تجمع صهیونیستها مقابل سفارت ایران در آن کشور شرکت کند، وزارت امور خارجه ما از حرکت دانشجویانی که با هدف روشن شدن سرنوشت پرونده ادواردو در مقابل سفارت ایتالیا در تهران تجمع کرده بودند، حمایت کرده و از آن به عنوان اهرمی دیپلماتیک استفاده کرد، بیان داشت: وزارت امور خارجه ،وقتی ما در زمان ساخت فیلم ادواردو چنین استدلالی میکردیم، قبول نمیکرد ؛اما بالاخره از فیلم استفاده دیپلماتیک کرد.
کارگردان فیلم مستند «شهید ادواردو آنیلی» خاطر نشان ساخت: وقتی دولت ایتالیا در جریان ساخت فیلم ما را دستگیر کرد، ما توقع داشتیم سفارت ایران از ما به عنوان اتباع خود که به صورت قانونی و رسمی به ایتالیا سفر کرده بودیم، حمایت کند؛ اما در مدتی که ما در زندان بودیم ،علیرغم اینکه مسئولان سفارت از اولین لحظات در جریان دستگیری ما بودند، حتی یکبار حداقل با آن کلانتری که ما را بازداشت کرده بود ،تماس نگرفتند.
سرمدی در ادامه گفت: ایتالیاییها خیلی راحت و بدون دردسر ما را دادگاهی کرده و حکم صادر کردند که باید ظرف ۴۸ ساعت خاک آن کشور را ترک کنیم و تنها کاری که وزارت امور خارجه کرد، این بود که یک نفر را فرستاد به فرودگاه تا مطمئن شود که ما خاک ایتالیا را ترک کردهایم.
وی با بیان اینکه ما بعد از بازگشت به ایران همچنان به دنبال این بودیم که به این مشکل ما رسیدگی شود، افزود: متأسفانه مسئولان وزارت امور خارجه، اینجا هم برخورد مناسبی با ما نکردند و وقتی من به اتفاق یکی از همکارانم پیش قائم مقام سخنگوی وزارت خارجه رفتیم، او رسماً به ما گفت که وزارت خارجه وظیفهای برای حل مشکل شما ندارد و حالا اگر سفیر ایتالیا به اینجا آمد ،ما مسئله را به او میگوییم و من نمیدانم اگر وزارت خارجه در این قضایا مسئولیتی ندارد؛ چه نهاد دیگری باید این مسائل را پیگری کند.
وی با اشاره به برخورد دولت ایتالیا با وی که منجر به نیمه تمام ماندن ساخت فیلم و محکومیت او مبنی بر ممنوعیت پنج ساله برای ورود به کل اروپا شده است، افزود: این وضعیت را با موقعیتی که خبرنگاران خارجی در ایران دارند، مقایسه کنید و پاسخ دهید که چرا ما نباید برای آنها در مقابل آثار مکتوب و تصویری که علیه انقلاب و نظام تولید میکنند، چنین ممنوعیتهایی ایجاد کنیم و آنها بتوانند به راحتی به کشور ما رفت و آمد و فعالیت کنند.
این خبرنگار با تاکید مجدد بر اینکه این وضعیت یک آپارتاید خبری واقعی است، اظهار داشت: یک مسئول وزارت امور خارجه ممکن است برای یک خبرنگار خارجی ،وقت اختصاص دهد، مشکلات او را حل کند و حتی کاری کند که امکان مصاحبه او با مقامات رده بالای کشورمان فراهم شود ،اما من به عنوان یک خبرنگار ایرانی که عمدتاً کارهایم را در خارج از ایران انجام میدهم، نمیتوانم با مسئولان وزارت امور خارجه ارتباط داشته باشم.
سرمدی تصریح کرد: بودجه شبکه «BBC» در ردیف بودجه وزارت امور خارجه انگلیس محاسبه میشود و وزارت خارجه انگلیس از اخبار و فعالیتهای این شبکه خبری در جهت اهداف دیپلماتیک خود استفاده میکند؛ ولی وزارت خارجه ما حتی برنامهای برای استفاده دیپلماتیک از نتیجه کار رسانههای داخلی ندارد.
وی ادامه داد: دولتهای غربی حتی از وجود صرف رسانهها در تعاملات بینالمللی خود استفاده میکنند و به عنوان مثال وقتی فیلم ادواردو در ایران پخش شد، یکی از شبکههای تلویزیونی ایتالیا مرتب اعلام میکرد که ما فیلمی درباره آقای هاشمی رفسنجانی و ثروت و داراییهای (منتسب به) وی ساختهایم، اما بعدها مشخص شد این فیلم اصلاً وجود خارجی نداشته و صرفاً یک بلوف است ؛چرا که هیچ وقت پخش نشد.
کارگردان فیلم شهید ادواردو آنیلی با تاکید بر اینکه معتقدیم باید به همان میزان که غربیها برای فعالیت خبرنگاران ما محدودیت ایجاد میکنند، ما هم برای خبرنگاران آنها محدودیت ایجاد کنیم، خاطر نشان ساخت: نمیشود یک خبرنگار ایرانی را در ایتالیا دستگیر کرده و رسانههای آنها اعلام کنند که اینها یک گروه تروریستی بودهاند که به صورت غیر قانونی وارد ایتالیا شدهاند تا «ظاهر شاه» را ترور کنند و چند ساعت بعد از دستگیری حتی رادیو اسرائیل اسامی ما را خوانده و خبر دهد که یگ گروه تروریست ایرانی در ایتالیا دستگیر شدهاند و بعد خبرنگاران ایتالیایی با احترام و به راحتی به ایران رفت و آمد کرده و با هر کس خواستند در ایران مصاحبه کرده، در میهمانیها و پارتیهای غیرقانونی در ایران شرکت کرده و فیلم بگیرند و هیچ محدودیتی هم نداشته باشند.
سرمدی در پاسخ به این سؤال که شما دلیل اینکه ما محدودیتی برای سفر خبرنگاران غربی به ایران نداریم ، چه میدانید؟ گفت: اگر به فرض تقریباً محال خبرنگاران رسانههای مطرحی چون «CNN» بدون غرض و نیت سوء قبلی و صرفاً برای پوشش صادقانه اخبار به ایران بیایند، این میتواند خیلی هم در انعکاس حرفهای ما موثر باشد، اما آیا میتوان قبول کرد،فردی چون امانپور با آن سابقه روشن واقعاً بدون غرض برای تهیه خبر، گزارش و فیلم به ایران بیاید و آیا او حرفهایی را که ما میخواهیم به دنیا منتقل میکند.
وی با اشتباه خواندن این تفکر که اگر ارتباط رسانههای مطرح جهان با ایران قطع شود، حرفهای ما به دنیا منتقل نمیشود، افزود: این عقیده باعث شده ما رفتار متناقضی را از مسئولان کشورمان در ارتباط با رسانههای خارجی بینیم و به عنوان مثال وقتی فعالیت شبکه خبری الجزیره در ایران متوقف شد، حجتالاسلام شریعتی با عنوان مشاور آقای خاتمی به صورت مرتب تا ایام برگزاری انتخابات ریاست جمهوری با این شبکه تماس تلفنی داشته و اخبار و تحلیلهای داخل ایران را با همین اسم و عنوان رسمی به الجزیره میداد.
این خبرنگار اظهار داشت: وقتی یک شبکه خبری از نظر دولت جمهوری اسلامی ایران صلاحیت فعالیت در کشور را ندارد، مشاور رئیس جمهوری به چه مجوزی اخبار کشور و حتی اختلافاتی که بین احزاب آن کشور وجود دارد را به آن شبکه خبری میدهد.من فکر میکنم معنی تعطیلی دفتر یک شبکه این است که خبرنگار آن به اخبار داخل کشور دسترسی نداشته باشد.
وی با بیان اینکه امروز رقابت در عرصه خبر رسانی خیلی فشرده و حساس است، تصریح کرد: اگر شبکه الجزیره اخبار ما را منعکس نکند، تعداد زیاد دیگری از رسانههای جهانی هستند که به دنبال انعکاس اخبار ما هستند و شبکههای خبری باید بفهمند که اگر موازین جمهوری اسلامی را رعایت نکنند دفترشان تعطیل میشود و در عرصه رقابت از دیگر شبکهها عقب میمانند.
سرمدی تاکید کرد: ما در قدم اول باید در مقابل خبرنگاران خارجی احساس حقارت نکنیم و وقتی این اتفاق نیفتد، همه برخوردها با یک خبرنگار خارجی متقابلاً و قدم به قدم انجام میشود. وقتی ما اعلام کنیم خبرنگاران آمریکایی به دلیل عدم مجوز ورود خبرنگاران ایرانی به آمریکا مجوز ورود به ایران را ندارند، آن وقت آمریکاییها تحت فشار رسانههایشان تدابیر دیگری میاندیشند و این تعامل تقابلی یک امر منطقی و متداول و مرسوم در همه جهان است.
وی با بیان این مسئله که رفتار متقابل ما با خبرنگاران رسانههای خارجی قدم اول است، بیان داشت: مسئله دوم این است که مشخص شود چه نهادهایی مسئول این کار هستند. معتقدم در سیستم رسانهای و اداره مطبوعات وزارت امور خارجه که یکی از نهادهای مسئول در این امر است ،باید اصلاحات اساسی صورت گیرد ؛چرا که افرادی امروز در این سیستم کار میکنند که اصلاً این کار را نمیشناسند و برخورد تحقیرآمیزی با خبرنگاران ایرانی دارند.
سرمدی با بیان اینکه امروز حتی رسانههای نه چندان مطرح کشورهای عربی به خود اجازه میدهند به رئیس جمهور کشورمان توهین کنند، تاکید کرد: چرا ما باید اجازه دهیم آنها هر توهینی میخواهند به ما بکنند و آن وقت باز هم راحت به ایران بیایند و فعالیت کنند؟
منبع:راسخون-تیر ۸۸